بزرگنمایی:

پزشکی قانونی مازندران از افزایش 69 درصدی مرگ ناشی از مصرف قرص برنج در این استان طی سال گذشته خبر داد.

مجید اسدی خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی از روابط عمومی اداره کل پزشکی قانونی مازندران ،پارسال 127 نفر بر اثر مسمومیت با قرص برنج در استان جان خود را از دست دادند که 75نفر مرد و بقیه زن بودند.

سال 1399 تعداد 75 نفر و  سال 1398 تعداد 121 نفر بر اثر مصرف قرص برنج در استان جان باخته بودند.

گزارش جدید پزشکی قانونی مازندران نشان می دهد که شهرستان بابل با 23 قربانی و ساری 18 فوتی بیشترین قربانیان را داشتند و بیشترین آمار مرگ با قرص برنج هم مربوط به فروردین  ماه با 17 نفر بود.

بررسی ها از روند آمار فوتی ناشی از مسمومیت با قرص برنج در مازندران به عنوان مهمترین استان برنج خیز کشور نشان می دهد که محدودیت دسترسی مهم ترین عامل برای کاسته شدن خودکشی با این ماده سمی است.

افزایشی و یا کاهشی شدن این نوع از مرگ در مازندران در حالی است که طبق آمارهای پزشکی قانونی کشور از سال 90 تا پایان سال 97 آمار مرگ ناشی از مسمومیت با قرص برنج نوسانی ولی در مجموعه کاهشی بود،  اما در سال 98 به یکباره با ثبت 121 نفر افزایش قابل توجهی یافت  ولی در سال بعد یعنی سال 1399 کاهش حدود 38درصدی یافت طی سال گذشته هم افزایش 69 درصدی را ثبت کرد.

به نظر می رسد اگر دلیل دسترسی آسان را عامل اصلی خودکشی با قرص برنج در مازندران نظر بگیریم ، قابل توجیه است ،چراکه طی سال گذشته عمده کشاورزان و البته تجار برای فروش محصول خود به قیمت بیشتر و دلخواه خود ؛برای نگهداری و ماندگاری در مدت زمان بیشتر برنج ؛از قرص برنج استفاده کردند.

از آن جایی که استفاده از قرص برنج که حاوی فسفید آلومینیوم است در کشاورزی بویژه در بین شالیکاران شمال به دلیل کارآیی بالای آن در از بین بردن آفات انباری برنج از چند دهه پیش مرسوم شد. سهولت استفاده و رسوب نکردن در محصول از جمله ویژگی هایی دیگری است که سبب شد تا استفاده از آن در داخل گونی های برنج داخل آشپزخانه ها در نقاط مختلف کشور هم سرایت کند.  

نگهداری برنج، بدون استفاده از مواد آفت براندازی مانند قرص فسفید آلومینیوم، سبب می شود تا آفت " شپشک " که مازندرانی ها به آن " ایزی " می گویند، به خاطر شرایط رطوبتی هوا و زمین بسرعت فعال و تکثیر شود. مقابله با این آفت تنها پیش از فعال شدن امکان پذیر است و پس از فعال شدن تقریبا بی فایده یا بسیار پرزحمت است.
شپشک از هسته برنج تغذیه می کند و در مقدار زیاد تکثیر می شود و در صورتی بی توجهی می تواند با حرکت نامریی از انبار یا آشپزخانه به سایر نقاط منزل رسوخ پیدا کند.

البته ذکر این نکته نیز ضروری است که قرص برنج در حالی بر اساس آمارهای رسمی پزشکی قانونی همچنان دومین روش خودکشی در کشور بویژه استان های شمالی به شمار می رود که حدود 16 سال از بخشنامه ممنوعیت واردات آن می گذرد و حدود 13 سال هم از ممنوعیت خرید و فروش آزاد آن سپری می شود.

فسفید آلومینیوم (ALP) یا قرص برنج یکی از شایع‌ترین آفت‌کش‌های مورد استفاده در صنعت کشاورزی است که در حضور آب، بخار آب یا اسید معده، گاز فسفین (PH3) تولید می‌کند و موجب مسمومیت می‌شود.

این قرص ظرف سه تا چهار ساعت سیستم تنفسی و مغز را دچار مشکل می‌کند و فرد در اثر مرگی دردناک و زجرآور میمیرد. معمولا در کمتر از 24 ساعت مصرف قرص برنج منجر به مرگ می شود.حتی در صورتی که فرد قرص برنج را بخورد یا بوی آن را استشمام کند دچار مسمومیت خواهد شد و چنانچه سم از بدن وی خارج نشود مرگ فرد حتمی خواهد بود.

مازندران با داشتن 240 هزار هکتار اراضی شالیزاری و تولید حدود یک میلیون تن برنج سفید رتبه نخست تولید برنج کشور را دارد و برای جلوگیری از آفات به برنج و افزایش ماندگاری آن از قرص برنج استفاده می کنند